Rola poety w życiu narodu

Zadanie: Jaką rolę może odgrywać poeta w życiu narodu? Odpowiedz, odwołując się do fotografii pomnika Adama Mickiewicza oraz utworów literackich.

Wstęp z tezą: Poeci mogą odgrywać znaczącą rolę w życiu narodu, jeśli ich utwory są ponadczasowe i rozumiane przez kolejne pokolenia. Czasami treść i głębia ich utworów przestają być rozumiane przez młode pokolenie, dlatego tak istotna jest nauka interpretowania dzieł sztuki. Poeci mogą dawać narodowi nadzieję w trudnych czasach, pokrzepiać i zachęcać do działania. 

Omówienie:

Na fotografii widzimy, w przybliżeniu, dwie postaci. Postać stojąca to z pewnością wieszcz, Adam Mickiewicz. Nad nim widzimy latającą postać anioła z harfą. Możemy interpretować to w ten sposób, że łaska anioła spływa na Mickiewicza. Postawa poety jest dumna, wydaje się być pewnym siebie. Mickiewicz poruszał tematy ważne dla narodu, więc możemy wysnuć tezę, że to poeta, który napędza naród do działania i porusza tematy ważne dla kraju. 

W trzeciej części „Dziadów” Adama Mickiewicza mieliśmy do czynienia z takimi tematami jak walka narodowowyzwoleńcza i spiski, mowa też o istotnej roli poświęcenia. Główny bohater tego utworu, Konrad, podczas „Wielkiej Improwizacji” mówi: „Ja i ojczyzna to jedno. Nazywam się Milijon – bo za milijony kocham i cierpię katusze”. W tym przypadku Mickiewicz to przykład poety, który zachęca rodaków do stawienia czoła walce i pobudza zapędy patriotyczne.

Utwory literackie - odwołanie:

Witold Gombrowicz - „Ferdydurke” 

W utworze „Ferdydurke” jest znana scena, w której nauczyciel nie mógł opanować chaosu panującego w klasie. Profesor prowadził akurat wywód na temat Juliusza Słowackiego. Między nim, a jednym z uczniów wywiązała się kłótnia na temat Słowackiego, a dokładniej tego, czy jego poezja zachwyca, czy uczniowie są zmuszani „do zachwytów”. Wówczas padł znany cytat „Dlaczego Słowacki wzbudza w nas zachwyt i miłość? (...) Dlatego, panowie, że Słowacki wielkim poetą był!”. Fragment ten skłania do refleksji na temat roli poety. Czy szanujemy autorów tylko dlatego, że podobają nam się ich utwory, a może dlatego, że „tak po prostu jest i zostaliśmy tego nauczeni”? Aby szanować utwory literackie, trzeba je przede wszystkim rozumieć. Współcześnie nie do wszystkich uczniów, jak w klasie w „Ferdydurke” docierają słowa znanych poetów, dlatego że ich po prostu nie rozumieją. Rolą poetów jest wówczas jedynie bycie postaciami historycznymi.

Krzysztof Kamil Baczyński - „Z głową na karabinie”

Krzysztof Kamil Baczyński był poetą, który zginął tragicznie podczas Powstania Warszawskiego. Jego utwory były dla niego próbą poradzenia sobie z trudną rzeczywistością, która go spotkała. To przykład poety, którego los dla narodu może być pewnym symbolem, początkiem rozważań nad kruchością życia, sensem wojny i docenianiem otaczającej nas rzeczywistości. Jego wiersz „Z głową na karabinie” oddaje lęki i troski związane z wojną. Baczyński był bardzo młody, gdy musiał podejmować decyzje dotyczące jego dalszego życia - uciekać, czy walczyć? Brać udział w powstaniu? Czytając wiersz, mamy poczucie, że to utwór bardzo osobisty i wiele cech podmiotu lirycznego przywołują na myśl rozterki, które mógł czuć wtedy autor. Utwór kończy się słowami „Umrzeć przyj­dzie, gdy się ko­cha­ło wiel­kie spra­wy głu­pią mi­ło­ścią”. Czy tak właśnie należy interpretować miłość do ojczyzny i poświęcenie w jej imieniu.

Podsumowanie:

Poeta w życiu narodu, może odgrywać wiele ról. Wiele zależy od tego, jaką poezję tworzy. Jeśli utwory komediowe - z pewnością rozśmiesza, jeśli patriotyczne, tragiczne - skłania do refleksji. Gdy patrzymy na Adama Mickiewicza, możemy dojść do wniosku, że poeta może być natchnieniem dla narodu do wielkich czynów. W utworze „Ferdydurke” dowiadujemy się jednak, że nie trwa to wiecznie, a poeci sprzed wieków nie zawsze są rozumiani przez współczesnych obywateli danego narodu. 

Na zdjęciu: Antoni Popiel, Kolumna Adama Mickiewicza we Lwowie, 1904; źródło zdjęcia - Stako, Wikimedia Commons, licencja GNU